دوربین کامپکت: خورشید دم غروب
• مزایا: ابعاد کم، استفاده آسان، زوم اپتیکال
• معایب: محدودیت در کیفیت تصویر
دوربین‌های کامپکت ممکن است باریک و جیبی باشند و یا به دلیل داشتن زوم بالا، به یک دوربین حرفه‌ای شباهت پیدا کنند. اما همگی در یک خصلت مشترک هستند؛ امکان تعویض لنز آن‌ها توسط شما وجود ندارد و همین امر تفاوت دوربین های کامپکت را با انواع دیگر رقم می‌زند.
امروزه عصر طلایی دوربین کامپکت به سر رسیده و به لطف مجهز شدن گوشی‌های موبایل به قابلیت عکاسی با کیفیت بالا، تقریبا چیزی از آن‌ها باقی نمانده است. این دوربین‌ها را می توان به 5 گروه کامپکت‌های ساده، کامپکت‌های مقاوم، سوپرزوم‌های جیبی، سوپرزوم‌های بزرگ و دوربین‌های کامپکت حرفه‌ای طبقه بندی کرد.
تنها تفاوت دوربین کامپکت ساده با گوشی هوشمند در داشتن لنز زوم است و با پیشرفت قابلیت زوم در گوشی‌های هوشمند، دوربین‌های کامپکت ساده احتمالا تا یکی دو سال آینده منقرض خواهند شد. دوربین‌های کامپکت مقاوم نیز برای تصویربرداری در شرایط سخت ساخته شده‌اند و هنگام عکاسی با آن‌ها، از بابت نفوذ آب، گرد و خاک، یخ زدگی، ضربه و فشار نگران نخواهید بود. اما سوپرزوم‌های جیبی هنوز پرطرفدارند و با داشتن زوم 30 یا 40 برابر در بدنه‌ای که با کمی فشار در جیب جا می‌شود، به شما امکان کادرگیری از سوژه‌های دوردست را می‌دهند.
سوپرزوم‌های بزرگ، لنزی عظیم‌الجثه دارند که امکان زوم بیشتر را برای شما فراهم می‌کند و مثال بارز این رده، دوربین‌های CoolPix P900 و CoolPix P1000 نیکون است که برای عکاسی از ماه، به انتخاب اول بسیاری از عکاسان تبدیل شده است. تفاوت دوربین های سوپرزوم بزرگ و جیبی در مقدار کنترل‌های ارائه شده نیز هست و بدنه بزرگ‌تر نوع اول، تنظیمات بیشتری در اختیار کاربر قرار می‌دهد. در نهایت به کامپکت‌های حرفه‌ای می‌رسیم که داغ‌ترین بازار را در دنیای دوربین‌های کامپکت به خود اختصاص داده و شامل مدل‌هایی می‌شود که به سنسور بزرگ، لنزهای با کیفیت و تنظیمات گسترده روی بدنه مجهز شده‌اند.
از مشهورترین مدل‌های کامپکت حرفه‌ای می‌توان به سری RX از مدل‌های CyberShot سونی و سری PowerShot G کانن اشاره کرد که از سنسورهای یک اینچی یا بزرگ‌تر بهره می‌برند و کیفیت تصویرشان به نحو محسوسی بالاتر از کامپکت‌های دیگر است. اگر می‌خواهید به سراغ عکاسی شهری و مناظر بروید و یا به دنبال دوربینی مناسب برای ضبط بلاگ ویدئویی می‌گردید، رده کامپکت‌های حرفه‌ای به دلیل داشتن تنظیمات گسترده و تصویربرداری ایده‌آل در فضاهای بسته، ارزان‌قیمت‌ترین انتخاب شما به حساب می‌آیند.
دوربین DSLR: در دستان حرفه ای ها
• مزایا: کیفیت و سرعت ممتاز، لنزهای بی‌شمار
• معایب: وزن و حجم زیاد، قیمت بالا
کلمه DSLR مخفف Digital Single Lens Reflex است و بنابراین دوربین لنز‌دار قدیمی شما که به جای سنسور، از فیلم استفاده می‌کند، در رده SLR ها قرار می‌گیرد. تنها تفاوت دوربین های DSLR و SLR، کلمه دیجیتال است که بر داشتن سنسور به جای رول فیلم در مدل‌های DSLR تاکید می‌کند. در دوربین‌های DSLR، نور وارد شده به لنز از یک مجموعه آینه یا منشور عبور می‌کند و به چشمی می‌رسد و به همین دلیل، هنگام عکاسی باید از چشمی دوربین DSLR استفاده کنید.
بخش کوچکی از نور عبوری، به حسگر وضوح یابی یا فوکوس دوربین می‌تابد و همین قطعه است که هنگام ثبت عکس، به شما کمک می‌کند سوژه را از پس زمینه جدا کنید. پس از رضایت شما از کادر و فشردن دکمه عکاسی، آینه دوربین بالا می‌پرد، سنسور را در معرض نور وارد شده به لنز قرار می‌دهد و شما صدای کلیک مکانیکی واضحی از دوربین می‌شنوید.
در برخی ژانرهای عکاسی همانند تصویربرداری حیات وحش یا ورزشی، سرعت و دقت وضوح یابی یا فوکوس از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. دوربین‌های DSLR برای این کار از سنسورهای مجزایی استفاده می‌کنند که با تشخیص هم فاز بودن یا نبودن پرتوهای نور ورودی، عناصر لنز را در جهت رسیدن به بالاترین وضوح، حرکت می‌دهند.
در یک دوربین DSLR می‌توان نقاط حساس به وضوح را به دلخواه در سرتاسر کادر جابجا کرد و یا آن‌ها را در گروه‌های چند عددی قرار داد. این سیستم وضوح یابی که به تشخیص فاز یا PDAF موسوم است، در ابتدا برگ برنده اختصاصی دوربین‌های DSLR بود. اما در نهایت به مدل‌های بدون آینه یا Mirrorless هم رسید و هم اکنون در برخی گوشی‌های هوشمند نیز به کار می‌رود.
دوربین‌های DSLR از سال 2009 به قابلیت نمایش زنده مجهز شده‌اند و بدین ترتیب، چشمی تنها راه کادرگیری با آن‌ها به حساب نمی‌آید. در حالت نمایش زنده یا Live View، آینه دوربین بالا می‌رود و سنسور آن تصویر دنیای بیرون را روی نمایشگر به نمایش در می‌آورد. این قابلیت در نهایت به اضافه شدن قابلیت فیلمبرداری منجر شد و هم اکنون بسیاری از استودیوهای فیلم سازی در ایران و خارج از ایران، از دوربین‌های DSLR برای تصویربرداری استفاده می‌کنند.
نسل‌های اولیه DSLR های مجهز به فیلمبرداری، توانایی وضوح یابی با تشخیص فاز را در حین نمایش زنده تصاویر نداشتند. اما این قابلیت هم اکنون در DSLR های زیادی به چشم می‌خورد و به شما امکان می‌دهد هنگام فیلمبرداری، تمرکز تصویر را با سرعت زیادی بین اجزای کادر تغییر دهید.
پس از آشنا شدن با ساز و کار یک دوربین DSLR، اولین پرسشی که ذهن ما را درگیر می‌کند این است که چرا این دوربین‌ها این قدر بزرگ و سنگین هستند؟ در دنیای دوربین‌هایی که قابلیت تعویض لنز دارند، متغیری به نام Flange back Distance داریم که به فاصله بین سنسور تا اولین عدسی لنز اطلاق می‌شود. این پارامتر، مهم‌ترین تفاوت دوربین DSLR با Mirrorless ها یا دوربین‌های بدون آینه به حساب می‌آید و کم و زیاد شدن آن روی اندازه نهایی دوربین و لنز تاثیر چشمگیری می‌گذارد. بدین ترتیب یک DSLR با لنز 70-200، بسیار سنگین‌تر و بزرگ‌تر از یک دوربین بدون آینه با سنسور و لنزی مشابه خواهد بود.